Menopauza, a poprawniej klimakterium, jest wynikiem zanikania pęcherzyków jajnikowych oraz spadku stężenia  estrogenów - kobiecych hormonów płciowych. Menopauza bowiem (z grec. men — miesiąc, pausis — pauza) oznacza ostatnią miesiączkę w życiu kobiety, związaną z fizjologicznym wygaśnięciem czynności hormonalnej jajników. Wyróżnia się okres przedmenopauzalny, gdy często jeszcze poziomy hormonów są w normie, ale kobieta zaczyna czuć się już "jakoś inaczej" Często zastanawia się, co się z nią dzieje. Problemy ze skupieniem uwagi, pamięcią, zaburzenia snu często pojawiają się jako pierwsze symptomy. Następne objawy w postaci silnego uczucia gorąca w okolicy twarzy, szyi czy klatki piersiowej trwające od kilkunastu sekund nawet do 5 minut i często łączące się z jednoczesnym występowaniem zaczerwienienia, potliwości, dreszczy, lepkości skóry, niepokoju i kołatania serca, są bardzo dokuczliwe.

Przyczyną pojawienia się tych objawów są zaburzenia stężeń hormonów płciowych, tj. obniżający się poziom estrogenu, którego odpowiedni poziom zapewnia właśnie prawidłową pracę ośrodka odpowiedzialnego za kontrolowanie temperatury w mózgu (ośrodek termoregulacji w podwzgórzu) oraz zwiększony poziom FSH. Nagłe uderzenie gorąca uruchamia mechanizmy kompensujące – prowadzące do schładzania organizmu, czyli m.in. pocenie się. 

W wyniku spadająego stężenia estrogenów zwiększa się także ryzyko osteoporozy, czy raka sutka. W okresie menopauzy zaleca się hormonalną terapię zastępczą. Wiele kobiet waha się i próbuje odwlec w czasie stosowanie leków hormonalnych. Decyzja ta jest indywidualna. Niemniej jednak warto pamiętać, że estrogeny chronią kobiety przed wieloma nieprzyjemnymi dolegliwościami oraz chorobami, stąd warto sięgnąć po naturalne produkty, jeśli nie zdecydujemy się na leki syntetyczne.

W celu złagodzenia tych dokuczliwych, i często krępujących, objawów można stosować zioła o działaniu estrogenowym (podnoszącym poziom estrogenów) należą do nich:

1. Cimicifuga racemosa  (Actaea racemosa L.) – pluskwica groniasta.

Ma długą historię stosowania. Już rdzenni Amerykanie stosowali ją w leczeniu ból mięśniowo-szkieletowego, gorączki, przedłużającego się porodu czy nieprawidłowości menstruacyjnych. Uważa się, że za działanie odpowiadają glikozydy terpenowe obecne w kłączach. Pluskwica łagodzi uderzenia gorąca, kołataniem serca, zmienne nastroje, dodatkowo w badaniach przeciwdziała osteoporozie oraz chroniła przed rozwojem raka sutka. 

Dostępna w sprzedaży jako gotowy lek roślinny

2. Trifolium pratense - koniczyna czerwona/łąkowa.

Do głównych związków czynnych zawartych w koniczynie łąkowej należą fitoestrogeny, które w budowie są podobne do estrogenów. Poziom estrogenów w czasie klimakterium spada, stąd podawane z zewnątrz łagodzą objawy spowodowane ich niedoborem. Koniczyna zmniejsza nie tylko częstotliwość i nasilenie uderzeń gorąca, ale także będzie pomocna w łagodzeniu innych objawów, jak: nerwowość, bezsenność, kołatanie serca czy problemy z koncentracją. 

Dostępne w sprzedaży są jedynie suplementy diety.

3. Glycine max - soja

Soja zawiera duże ilości związków z grupy izoflawonów, które są fitoestrogenami.

Wchłanianie izoflawonów sojowych z jelit zależy od obecności odpowiedniej flory jelitowej zdolnej do wytwarzania glikozydazy. Stąd w zależności od flory jelitowej pacjentki działanie może się różnić u kobiet. Wyniki badań klinicznych sugerują, że ekstrakt sojowy zmniejsza częstotliwość uderzeń gorąca u kobiet w okresie klimakterium. Dodatkowo fitoestrogeny sojowe przyczyniają się do ochronnego działania  przed rozwojem raka sutka. Stosowanie preparatów oraz żywności zawierającej soję jest bezpieczne.  

Również jeśli chodzi o preparaty z soi to dostępne są w sprzedaży jako leki roślinne lub suplementy diety. Ja zawsze rekomenduję w takich sytuacjach korzystanie z leków.

4. Linum usitatissimum - siemię lniane

Również bogaty w fitoestrogeny, ale także zawiera nienasycone kwasy tłuszczowe, które wspomagają pracę mózgu i chronią serce, wpływają korzystnie na profil lipidowy.

Powinien stanowić cenny element codziennej diety. Dostępne są również preparaty handlowe zawierające ten surowiec w swoim składzie.  

O kolejnych mniej znanych i popularnych roślinach, które można stosować w celu łagodzenia objawów menopauzy, przeczytasz w kolejnym poście.