1
Pojawi Pojawi
Start Szukaj Koszyk0 Zaloguj się
WPIS Z SERII

Na co pomaga natura

Czy wiesz, że kwiaty dziewanny mają pozytywny wpływ na gardło?

Dowiedz się więcej o serii tych wpisów

Dziewanny (Verbascum) to rodzaj roślin, obejmujący ponad 300 gatunków. W samej tylko Turcji można spotkać ich ponad 200, natomiast w Polsce występuje 8 gatunków, z których 3 uznane są za lecznicze.

Są to:

- dziewanna drobnokwiatowa (Verbascum thapsus),
- dziewanna wielkokwiatowa (V. densiflorum synonim V. thapsiforme),
- dziewanna kutnerowata (V. phlomoides).

Choć w lecznictwie ludowym można znaleźć wzmianki również o leczniczych właściwościach liści, korzeni lub całego ziela, w tym artykule skupię się tylko na kwiatach.

Dziewanny to najczęściej rośliny dwuletnie, pokryte żółtawym woskiem – kutnerem. W zależności od gatunku mogą osiągać rożne rozmiary, nawet do ponad 2 m wysokości. Nie mają wysokich wymagań glebowych, rosną na skrajów lasów, łąkach, na glebach ubogich, piaszczystych, na stanowiskach słonecznych. 

Kiedy najlepiej zbierać kwiaty dziewanny?

Kwiaty dziewanny możemy zbierać przez dłuższy czas, czyli przez cały okres jak kwitnie (od lipca do września). Zbieramy je codziennie nawet z jednej rośliny, rano, ale po obeschnięciu rosy i oczywiście w dni pogodne. Warto pamiętać, że kwiaty po całkowitym otwarciu szybko opadają, więc można też zbierać je wieczorem, jeśli widzimy, że kwiaty szybko „dojrzewają” do zbioru i na drugi dzień mogłyby już ich nie być.

Jakie kwiaty wybieramy?

Wybieramy tylko te kwiaty, które są całkiem otworzone. Zbieramy same żółte kwiatki, czyli 5 płatków korony, które są zrośnięte u nasady wraz z pręcikami.

Jak postępujemy przy zbieraniu?

Kwiatów nie należy ścinać, tylko delikatnie je oskubać. Zbieramy kwiaty tylko całkowicie suche, i jak już pisałam, te, które są całkowicie otworzone. Mokre lub nawet lekko wilgotne kwiaty szybko nam zbrązowieją w czasie suszenia i stracą swoje właściwości lecznicze. Kwiaty dziewanny są bardzo delikatne, zbieramy je więc też delikatnie, bez zgniatania.

Jak suszymy?

Kwiaty poddajemy suszeniu jak najszybciej po zebraniu, nie przechowujemy ich, czyli np. nie zbieramy rano i nie zostawiamy do rozłożenia do suszenia na „po pracy”. Kwiaty są bardzo nietrwałe i jeśli opóźnimy suszenie lub niewłaściwe je przeprowadzimy stracą swoją piękną żółtą barwę. Po przyniesieniu do domu rozkładamy je pojedynczą warstwą, koronami ku górze. Suszenie powinno być dwuetapowe, w pierwszym etapie (mogą to być 2 dni, jeśli nie jest wilgotno) w temperaturze otoczenia, a następnie podnosimy temperaturę do 35 stopni. Nie ruszamy kwiatów podczas suszenia. Kwiaty szybko wysychają. Sprawdzimy to, jak rozpadną nam się kwiatki przy braniu do ręki.

Jak przechowujemy?

Przechowywanie kwiatów dziewanny jest bardzo istotne dla ich trwałości i utrzymania właściwości leczniczych. Dobrze wysuszone kwiaty przenosimy do pojemnika typu słój, puszka (musi to być szczelne opakowanie) i mocno ubijamy. To jest niezwykle istotne, żeby kwiaty były mocno ubite, ugniecione w pojemniku. W przeciwnym razie mogą nam mimo wszystko zawilgotnieć, zbrunatnieć i nie być już przydatne. Pojemniki przechowujemy w domu w ciemnym i suchym miejscu.

Związki czynne i ich działanie lecznicze

Kwiaty dziewanny są bogate w liczne związki czynne, które wykazują wiele korzystnych działań w leczeniu przeziębienia czy infekcji dróg oddechowych. Do najważniejszych należą: polisacharydy (w tym śluzy), glikozydy irydoidowe, flawonoidy, saponiny triterpenowe, kwasy fenolowe.

Przeprowadzono wiele badań na izolowanych tkankach lub na zwierzętach, w wyniku których stwierdzono, że napary/wyciągi z kwiatów dziewanny wykazują:

Działanie łagodzące podrażnienia błony śluzowej jamy ustnej i gardła. Dzięki zawartości śluzu dochodzi do zmiękczenia, nawilżenia i łagodzenia podrażnionej infekcją wirusową i kaszlem tkanki

Działanie wykrztuśne. Za to działanie odpowiedzialne są saponiny (podobnie jak np. w pierwiosnku). Drażnią one błonę śluzową żołądka, w której znajdują się zakończenia nerwów odpowiedzialnych za odruch kaszlu i powodują przez to automatycznie odruch kaszlowy, a także zwiększenie wydzielania prawidłowego śluzu w drogach oddechowych. To z kolei powoduje rozrzedzenie zalegającej w drogach oddechowych zapalnej wydzieliny i także wpływa na to, że staje się ona łatwiejsza do odkrztuszenia.

Działanie przeciwbakteryjne. Uważa się, że odpowiadają za to saponiny i irydoidy. Hamowanie wzrostu osiągnięto dla takich szczepów bakterii jak: Klebsiella pneumoniae, Staphyloccocus aureus, Pseudomonas aeruginosa - czyli bakterii odpowiedzialnych często za zakażenia dróg oddechowych oraz Escherichia coli – bakterii powodującej m.in. biegunki.

Działanie przeciwwirusowe. W badaniach wykazano działanie hamujące dla wirusa opryszczki zwyczajnej, różnych wirusów grypy oraz wirusa zapalenia wątroby typu B.

Działanie przeciwzapalne. Wynika ono z obecności glikozydów irydoidowych, flawonoidów i saponin. W badaniach te grupy związków zmniejszały stany zapalne.

Trzeba jednak koniecznie zaznaczyć, że działania te należy jeszcze potwierdzić w badaniach na ludziach, gdyż, tak jak wspomniałam powyżej, na razie dostępne są tylko badania na izolowanych komórkach, tkankach lub na zwierzętach.

Zastosowanie lecznicze

Z racji na potencjalne korzystne działanie wykazane w badaniach przedklinicznych oraz ciekawy mechanizm działania łączący działanie wykrztuśne saponin z kojącym działaniem śluzów, a także działanie przeciwzapalne i przeciwdrobnoustrojowe, dziewanna może być przydatna wspomagająco w leczeniu:

- nieżytów górnych dróg oddechowych, z towarzyszącym kaszlem i chrypką,
- zapaleń błony śluzowej jamy ustnej, przełyku, gardła, krtani i tchawicy,
- infekcji wirusowych: grypy i przeziębień.

Natomiast zgodnie z monografiami roślin leczniczych wydanymi przez Europejską Agencję Leków kwiaty wskazane są do łagodzenia objawów związanych z wysuszeniem błony śluzowej gardła, jak np. suchego kaszlu w przebiegu przeziębienia i takie właśnie wskazania zobaczymy na gotowych produktach kupowanych w aptece czy sklepie zielarskim. 

Przygotowanie naparu

W celu sporządzenia herbaty zalewamy 1.5-2 g kwiatów 150 ml wrzącej wody i pijemy tak przygotowany napar 3- 4 razy dziennie. Nie należy przekraczać 8 g kwiatów na dzień. Jeśli objawy nie ustępują przed 7 dni stosowania dziewanny lub nasilają się (pojawia się duszność, gorączka lub ropna wydzielina) należy skontaktować się z lekarzem, gdyż być może dolega nam bardziej poważna choroba niż sądziliśmy i należy ją zdiagnozować i odpowiednio dobrać leczenie.

Kwiaty dziewanny możemy oczywiście zebrać i ususzyć sami, ale jeśli nie mogliśmy tego zrobić, to oczywiście w aptekach i sklepach zielarskich są one do kupienia jako susz do zaparzania. Może także skorzystać z gotowych produktów w syropie czy tabletkach zawierających wyciągi z kwiatów dziewanny. 

Zastosowanie w kosmetyce

Dziewanna stosowana jest również w kosmetologii, do produkcji kosmetyków. Jeśli jest zawarta w kosmetyku znajdziemy taką nazwę w wykazie składników INCI: Verbascum Densiflorum Flower/Stem Extract - Wyciąg z kwiatów/liści dziewanny o funkcji wygładzającej. Stosowany jest jako składnik kremów do cer normalnych lub wrażliwych, reguluje poziom natłuszczenia skóry, nawilża i łagodzi podrażnienia, w szamponach do włosów suchych, zniszczonych i farbowanych oraz żelach pod prysznic, gdzie ma za zadanie działać nawilżająco i regenerująco.

Podania ludowe

Dawne polskie przysłowie ludowe głosiło, że gdzie rośnie dziewanna, tam bez posagu panna! Powiedzenie to związane jest z tym, że dziewanna rośnie na glebach ubogich, piaszczystych i nieurodzajnych, stąd gospodarz uprawiający taką ziemię z pewnością nie mógł liczyć na obfite plony, a co za tym idzie większe pieniądze. Dlatego też córka takiego gospodarza pewnie dużym posagiem dysponować nie mogła.

Życzę zdrowia!


Uwaga! Jeśli Twoje objawy nie ustępują lub się pogarszają, konieczna jest diagnoza oraz porada lekarza. Nie zapomnij również zapytać farmaceuty, czy przyjmowane zioła nie kolidują z aktualnie przyjmowanymi lekami!

Spodobał Ci się mój wpis?
Udostępnij go znajomym!

Pozostałe wpisy z tej serii

Na co pomaga natura

dr n. med. Karina Schönknecht

Czy wiesz dlaczego owoce rokitnika nazywane są superowocami?

Rokitnik zwyczajny ostatnimi czasy staje się coraz bardziej popularny, a wszystko za sprawą jego niesłychanych właściwości: antyoksydacyjnych, przeciwzapalnych, immunostymulujących, promieniochronnych i wielu innych. Jeśli chcesz wiedzieć na co pomaga olej i sok z rokitnika, kiedy i jak go stosować, przejdź do artykułu.

Czytaj więcej
Na co pomaga natura

dr n. med. Karina Schönknecht

Mniej znane zioła łagodzące objawy menopauzy: nerwowość, bezsenność, pamięć, uderzenia gorąca, libido

Uderzenia gorąca, nocne poty, zaburzania snu, pamięci, koncentracji, ale także zaburzenia lipidowe, problemy z libido, czy osteoporoza to często codzienność kobiet w okresie klimakterium. Zastosowanie ziół może znacznie złagodzić wiele z nich. Poniżej propozycje, na podstawie danych z badań naukowych z udziałem kobiet. Warto sprawdzić działanie na sobie.

Czytaj więcej
Na co pomaga natura

dr n. med. Karina Schönknecht

Czy wiesz jakie zioła pomagają złagodzić uderzenia gorąca, nerwowość i poprawić koncentrację w czasie menopauzy?

Uderzenia gorąca to jeden z najczęstszych i najbardziej dokuczliwych, poza zmiennością nastrojów, problemami z koncentracją i nerwowością, objaw klimakterium. Jak radzić sobie z nimi w naturalny i bezpieczny sposób? Przeczytaj poniższy artykuł, by dowiedzieć się jak skutecznie i bezpiecznie przejść przez ten trudny okres.

Czytaj więcej
Na co pomaga natura

dr n. med. Karina Schönknecht

Czy wiesz jakie zioła pomagają na migrenę?

Rośliny, zioła, a także inne naturalne substancje mogą skutecznie zapobiegać atakom migrenowego bólu głowy

Czytaj więcej
Na co pomaga natura

dr n. med. Karina Schönknecht

Czy wiesz że korzeń pokrzywy ma pozytywny wpływ na prostatę?

Korzenie pokrzywy należą do tzw. „męskich korzeni”. Jest to spowodowane tym, że korzystnie działają na „męskie problemy” związane z łagodnym przerostem gruczołu krokowego, czyli prostaty. Związki czynne zawarte w korzeniach pokrzywy wpływają korzystnie na poziom hormonów i enzymów odpowiedzialnych za przerost prostaty, a także działają przeciwzapalnie. Korzenie pokrzywy najlepiej zbierać w październiku, a następnie ususzyć. W jaki sposób to robić i jak dawkować? O tym przeczytasz na pojawi.pl

Czytaj więcej

Wybrane oferty tego sprzedawcy

Wybrane oferty wszystkich sprzedawców

Bądź zawsze na bieżąco!

Ta strona wykorzystuje pliki cookies.

Informacja na temat celu ich wykorzystania
i sposobu zmiany ustawień
dostępna jest w Polityce prywatności.